Μεγάλη Παρασκευή - Τα Άγια Πάθη Του Κυρίου.

Εἰς τὴν Σταύρωσιν

Ζῶν εἶ Θεὸς σύ, καὶ νεκρωθεὶς ἐν ξύλῳ,

Ὦ νεκρὲ γυμνέ, καὶ Θεοῦ ζῶντος Λόγε.

Εἰς τὸν εὐγνώμονα Λῃστὴν

Κεκλεισμένας ἤνοιξε τῆς Ἐδὲμ πύλας,

Βαλὼν ὁ Λῃστὴς κλεῖδα τό, Μνήσθητί μου.

« Τον δι’ ημάς σταυρωθέντα δεύτε προσκυνήσωμεν»

Την Μ. Παρασκευή επιτελούμε τα Άγια και σωτήρια και φρικτά Πάθη του Κυρίου. Δεν θυμόμαστε απλά τα γεγονότα, ούτε τα γιορτάζουμε. Τα σεπτά Πάθη γίνονται παρόντα. «Επιτελούμε» σημαίνει αυτή τη μυστική και μυστηριακή αναπαράστασή τους, τα βλέπουμε παρόντα να βιώνονται από το Χριστό και τα ζούμε ανάλογα με το βαθμό της πνευματικής μας καταξίωσης.

Ποια είναι η σημασία των παθών του Κυρίου;

Μία πτυχή τους μας αποκαλύπτει ο άγιος Νικ. Καβάσιλας όταν γράφει: «Ο Δεσπότης του κόσμου έτσι φανερά τιμά τη δικαιοσύνη, ώστε να συγκαταλέγεται μαζί με τους δούλους, τους καταδικασμένους, τους νεκρούς για να αποδώσει δικαιοσύνη σε όλους…Επί πλέον από τότε που ανέβηκε στο σταυρό και πέθανε κι αναστήθηκε, οι άνθρωποι αποκτήσαμε την ελευθερία, τη μορφή-το πρόσωπο και το κάλλος».

Από φιλανθρωπία επιζητούσε αυτή την οδύνη. Όπως πήρε την ανθρώπινη φύση μας και την ένωσε με τη θεότητά Του, έτσι δέχθηκε όλο το δικό μας χρέος, τη δική μας αμαρτία, συγκαταριθμήθηκε με τους κακούργους και τους νεκρούς θεωρώντας κέρδος τον ατιμασμό για χάρη μας.

Με την οδύνη και τον πόνο κάθε μέλος της Αγίας Του σαρκός εξαφάνισε τη σφραγίδα του πονηρού που αλλοίωσε τη φύση και την υπόσταση του ανθρώπου. Και μάλιστα μας έντυσε με βασιλικό ιμάτιο, που είναι ο ίδιος ο Κύριος.

Τώρα όλα γίνονται τόπος συνάντησης Θεού και ανθρώπου.

Ακόμα κι αυτός ο τόπος της καταδίκης «παράδεισος γέγονεν». Τα λόγια του Συναξαριστή για τα Άγια, σωτήρια και φρικτά Πάθη, βρίσκονται στην ίδια προοπτική. Άγια, γιατί μ’ αυτά μας χάρισε τον αγιασμό. Σωτήρια, γιατί μας έφερε στην προπτωτική κατάσταση και μας έκανε σώους και φρικτά για να το ακατανόητο μέγεθος της Θ. συγκατάβασης.

Η Θεοτόκος και ο Ιωάννης κάτω από το Σταυρό βεβαιώνουν τον πρώτο χαρακτηρισμό. Ο ληστής τον δεύτερο και η φύση που «ηλλοιούτο φόβω» τον τρίτο.

Κρανίου Τόπος, παράδεισος γέγονε, αλλά έτσι πρέπει να μεταμορφωθεί κάθε πιστός, αφού έχει λάβει αυτή την δυνατότατα με το άγιον Βάπτισμα. Ο φιλόθεος γίνεται και θεοφιλής, όταν ο θείος πόθος νεκρώσει κάθε κοσμική ροπή και νοοτροπία. Διότι Σταυρός σημαίνει νέκρωση παθών και ανάσταση της ενάρετης και αναστάσιμης ζωής.

Βιογραφία

Την Παρασκευή, στέλνεται ο Ιησούς δέσμιος από τον Καϊάφα στον τότε ηγεμόνα της Ιουδαίας Πόντιο Πιλάτο. Αυτός, αφού Τον ανέκρινε με πολλούς τρόπους και αφού ομολόγησε δυο φορές ότι ο Ιησούς είναι αθώος, έπειτα, για να ευχαριστηθούν οι Ιουδαίοι, τον καταδικάζει σε θάνατο και αφού τον μαστίγωσε σαν δραπέτη δούλο τον Δεσπότη των όλων, Τον παρέδωσε για να σταυρωθεί. 

Από ’κει και πέρα ο Ιησούς, αφού παραδόθηκε στους στρατιώτες, γυμνώνεται, φοράει κόκκινη χλαμύδα, στεφανώνεται με ακάνθινο στεφάνι, κρατάει κάλαμο σα σκήπτρο, προσκυνείται χλευαστικά, φτύνεται και χτυπιέται στο πρόσωπο και στο κεφάλι. Μετά, φορώντας πάλι τα ρούχα του και βαστάζοντας το Σταυρό, πηγαίνει προς τον Γολγοθά, τον τόπο της καταδίκης και εκεί, γύρω στην Τρίτη ώρα της ημέρας, σταυρώνεται μεταξύ δυο ληστών, βλασφημείται από αυτούς που είχαν πάει στον Γολγοθά μαζί του, μυκτηρίζεται από τους αρχιερείς, ποτίζεται από τους στρατιώτες με ξύδι ανακατεμένο με χολή. 

Γύρω στην ενάτη ώρα, αφού βγάζει πρώτα φωνή μεγάλη, και λέει: «Τετέλεσται», εκπνέει «ο αμνός του Θεού, ο αίρων την αμαρτίαν του κόσμου», την ώρα κατά την οποία σφάζονταν, σύμφωνα με τον νόμο, ο πασχαλινός αμνός, ο οποίος καθιερώθηκε ως έθιμο στους Ιουδαίους, προτυπώνοντας τον Εσταυρωμένο Χριστό, πριν από 1043 χρόνια.

Το δεσποτικό αυτό θάνατο και η άψυχη κτίση, πενθώντας, τον τρέμει και αλλοιώνεται από το φόβο αλλά ο Δημιουργός της κτίσεως ακόμα και όταν είναι νεκρός, λογχίζεται την ακήρατη πλευρά Του και ρέει απ’ αυτή αίμα και νερό. Τέλος, κατά τη δύση του ηλίου, έρχεται ο Ιωσήφ από Αριμαθείας και ο Νικόδημος μαζί με αυτόν, και οι δυο κρυφοί μαθητές του Ιησού, αποκαθηλώνουν από το Σταυρό το πανάγιο του διδασκάλου σώμα, το αρωματίζουν, το τυλίγουν με καθαρό σεντόνι και αφού το έθαψαν σε καινούργιο τάφο, κυλούν στο στόμιο του μεγάλο λίθο.

Αυτά τα φρικτά και σωτήρια πάθη του Κυρίου μας Ιησού Χριστού επιτελούμε σήμερα και εις ανάμνηση αυτών παραλάβαμε από αποστολική διαταγή, τη νηστεία της Παρασκευής.

Τροπάρια

Ο ευσχήμων Ιωσήφ

από του ξύλου καθελών

το άχραντόν σου σώμα,

σινδώνι καθαρά

ειλήσας και αρώμασιν,

εν μνήματι καινώ

κηδεύσας απέθετο.

Ότε κατήλθες προς τον θάνατον,

η ζωή η αθάνατος,

τότε τον άδην ενέκρωσας

τη αστραπή της Θεότητας·

ότε δε και τους τεθνεώτας

εκ των καταχθονίων ανέστησας,

πάσαι αι δυνάμεις

των επουρανίων εκραύγαζον·

Ζωοδότα Χριστέ

ο Θεός ημών, δόξα σοι.

Εγκώμια

Η ζωή εν τάφω

κατετέθης, Χριστέ,

και αγγέλων στρατιαί εξεπλήττοντο,

συγκατάβασιν δοξάζουσαι την σην.

Άξιον εστί

μεγαλύνειν σε των πάντων κτίστην·

τοις σοις γαρ παθήμασιν έχομεν

την απάθειαν, ρυσθέντες της φθοράς.

Αι γένεαι πάσαι

ύμνον τη ταφή σου

προσφέρουσι, Χριστέ μου.

Ω γλυκύ μου έαρ,

γλυκύτατον μου τέκνον,

που έδυ σου το κάλλος;

Απολυτίκιον

Ὅτε οἱ ἔνδοξοι Μαθηταί, ἐν τῷ νιπτῆρι τοῦ Δείπνου ἐφωτίζοντο, τότε Ἰούδας ὁ δυσσεβής, φιλαργυρίαν νοσήσας ἐσκοτίζετο, καὶ ἀνόμοις κριταῖς, σὲ τὸν δίκαιον Κριτὴν παραδίδωσι. Βλέπε χρημάτων ἐραστά, τὸν διὰ ταῦτα ἀγχόνῃ χρησάμενον, φεῦγε ἀκόρεστον ψυχὴν τὴν Διδασκάλῳ τοιαῦτα τολμήσασαν. Ὁ περὶ πάντας ἀγαθός, Κύριε δόξα σοι.

Κοντάκιον

Τὸν δι' ἡμᾶς Σταυρωθέντα, δεῦτε πάντες ὑμνήσωμεν· αὐτὸν γὰρ κατεῖδε Μαρία ἐπὶ τοῦ ξύλου, καὶ ἔλεγεν· Εἰ καὶ σταυρὸν ὑπομένεις, σὺ ὑπάρχεις ὁ Υἱὸς καὶ Θεός μου.

Ὁ Οἶκος

Τὸν ἴδιον Ἄρνα, ἡ ἀμνὰς θεωροῦσα πρὸς σφαγὴν ἑλκόμενον, ἠκολούθει Μαρία, τρυχομένη μεθ' ἑτέρων γυναικῶν, ταῦτα βοῶσα· Ποῦ πορεύῃ Τέκνον, τίνος χάριν, τόν ταχὺν δρόμον τελεῖς; μὴ ἕτερος γάμος πάλιν ἐστὶν ἐν Κανᾷ; Κᾀκεὶ νῦν σπεύδεις, ἵνα ἐξ ὕδατος αὐτοῖς οἶνον ποιήσης; συνέλθω σοι Τέκνον, ἢ μείνω σοι μᾶλλον, δός μοι λόγον Λόγε, μὴ σιγῶν παρέλθῃς με, ὁ ἁγνὴν τηρήσας με· σὺ γὰρ ὑπάρχεις ὁ Υἱὸς καὶ Θεός μου.